Uyurken beynimizde neler olur
Uyurken beynimizde neler oluyor?
Uyku, gelişkin yapılı hayvanlar ve insanlarda, sinirsel ve psikolojik etkinliklerin oldukça azalmasıyla ortaya çıkan, geçici, periyodik, psikofızyolojik durum. Kimi kemirgenler, böcekçiler, yarasa ve etçillerde kış uykusu biçiminde görülür. Bitkilerde yaprak ve yaprakçıkların geceleyin toplanması ya da sarkıtılması gibi olaylar da bitki uykusu olarak adlandırılmaktadır.
Genel olarak uyku, belli devrelerle gelen ve uyanıklığın anında terbine çevrilebilen bir askıya alınması durumudur. Başlıca özelliği, psikolojik uyanıklığın, yani bulunulan ortamla ilişki kurma yeteneğinin ortadan kalkmasıdır. Uyku sırasında göz kapakları dışında kaslar gevşer; refleks etkinlikleri değişikliğe uğrar; tansiyon düşer; kalbin atışı yavaşlar; enerji metabolizması azalır; solunum ritmi yavaşlar; terleme artar; vücut sıcaklığı 0.5 derece düşer; böbrekler dışında tüm bezlerde salgı azalır. Uyuyan kişinin duyarlılığı, tat ve koku alma alanlarında azalır; ses, dokunma, acı alanlarındaki azalma ise, daha azdır.
Uyku aynı zamanda önemli bir bilinçaltı etkinliğine, rüyaya yol açar. Günümüzde rüyalarını anımsayamayanlar da içinde, herkesin uykuda rüya gördüğü kabul edilir. Nitekim, rüya anında göz kapaklan belli bir titreme gösterir, bu anda uyanıklığında rüya hatırlanır. Beynin elektriksel etkinliği, uyku sırasında değişikliğe uğrar. Elektro ansefalograflyle elde edilen uyku çizgileri, uyku fizyolojisi üstüne bilgileri oldukça zenginleştirdi. Çizgideki başlıca değişiklik uyanıklık çizgisinde görülen alfa ritminin seyrekleşmesidir.
Uyanıldık çizgilerindeki tek düzelik, uyku çizgilerindeki değişkenlikle aykırılık gösterdiğinden uykunun derinlik derecesi ile elektrik çizgisindeki değişiklikler arasında bir ilişki olduğu varsayıldı. Buna göre iki normal uyku durumu tanımlanabilir: Ağır uyku kıpırdamaksızın sakin uyuyan insanın durumudur. Elektrik çizgisindeki değişikliklerle beliren ve ard arda gelen uyuma, hafif uyku, derin uyku evreleri bir gecede beş-altı kez görülür. Ağır uyku devreleri yaşında aykırı evreler ortaya çıkar; aykırı uyku evresi, on dakika kadar sürer ve bir gecede dört âltı kez oluşur. Bu hafif uyku devrelerinin başlıca özelliği, vücudun toptan hareket etmesi ve göz hareketleridir. Rüyalar bu devreler sırasında görülür. Uyku merkezi ve uykunun düzenlenmesi teorileri son yıllarda büyük bir ilerleme gösterdi.
kaynak:Genel Kültür Ansiklopedisi -Milliyet Yayınları 1991
EmojilerEmojiler