PSİKOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER
PSİKOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLER
BETİMSEL YÖNTEM: Psikolojide gerçekleştirilen araştırmaların büyük kısmını oluşturur. İncelenen objenin bir tasviri yapılır. Bu yöntemle elde edilen bulgular sayısal, yazılı veya sözlü olmak üzere üç şekilde ifade edilir.
A ) GÖZLEM YÖNTEMİ: Betimsel yöntemin ilkidir. Doğayı duyu organları ile açıklamaktır.
Doğal Gözlem: Bütün bilimlerin kullandığı en eski yöntemlerden biridir. Bu yöntemde araştırıcı olaylara müdahale etmez, sadece inceler.
Sistematik Gözlem: Daha çok sosyolog ve antropologlar tarafından kullanılır. Araştırıcı, inceleyeceği yöntemleri kendi belirler, aktiftir.
Katılımlı Gözlem: Bu yöntemle araştırıcı incelemeyi, gözlemlemeyi düşündüğü topluluğun içine girer. Onlarla yaşar, onların örf, adetlerine uyar. Katılımlı gözlemde ne kadar fazla duyu organı kullanılırsa o kadar sağlıklı sonuç alınır.
Gözlemde kullanılan yöntemler:
Reaktif ölçümler: gözlenen bireyler, organizmalar, kim tarafından, nasıl gözlendiklerinin farkındadırlar. Araştırıcı denekleri istediği gibi inceleyebilmektedir. Gözlenen deneklerin gözlendiklerinin farkında olmaları araştırma sonucuna olumsuz tesir edebilir. Çünkü gözlendiğinin farkında olan deneklerin davranışlarında doğallıktan uzaklaşmalar görülebilmektedir.
Non-Reaktif ölçümler: Gözlenen organizmalar, gözlendiklerinin farkında değillerdir.
B ) ANKETLER: Çok yaygın şekilde kullanılan ölçüm araçlarıdır. Uygulanması, kullanılması hiç de kolay olmayan, uzmanlık gerektiren bir iştir. Daha çok alan çalışmalarında kullanılır.
C ) MÜLAKAT: Psikolojide kullanılan eski yöntemlerdendir. Mülakatı yapanın uzman olması gerekir. Klinik psikoloji ve danışmanlık psikolojisinde kullanılır.
D ) TESTLER: Psikolojide kullanılan en geçerli ölçüm araçlarıdır. Objektif ve subjektif olmak üzere ikiye ayrılır. Testler genellikle belirli özellikler, davranışlar için kullanılır. Genel yetenek, ideolojiler, inançlar vb. gibi. Testlerden elde edilen bilgilerin bilimsel bir değer arz etmesi için şu iki kriter gereklidir: geçerli ve güvenilir olması. Testin geçerliliği, ölçmeyi amaçladığı objeyi ne kadar ölçebildiğidir. Güvenirliği ise değişiklzamanlarda aynı sonuçları vermesi, tutarlı olmasıdır.
Vak’a İncelemesi:
Biyografiler: Yardımcı olarak kullanılsalar bile fazla geçerlilikleri yoktur. Hatıra defteri vb.
KLİNİK YÖNTEM: Betimsel yöntemin içindedir. Anormal davranışlar gösteren kişiler uygulanır.
DENEYSEL YÖNTEM (LABORATUAR)
Bütün bilimlerin ortak yöntemidir. Bu yöntemi kullanan araştırıcı aşağıdaki hususları düzenler:
İncelenen objeyi kendi tanımlar ve yönetir.
Araştırmada bazı şartları sabit tutar, bazılarını da değiştirir.
Değişkenlerin, obje üzerindeki etkilerini saptar.
Bu yöntemle araştırma yapmak için en az iki değişkene ihtiyaç vardır: bağımlı ve bağımsız değişken.
Değişken: Gözlemden gözleme farklı değerler alabilen objeye denir. Bilimsel bir araştırmada bağımlı ve bağımsız değişken arasındaki ilişki incelenir. Bilimsel bir deney için en az iki değişken olmak zorundadır.
Bağımsız Değişken: Araştırıcının kontrolü altındaki değişkendir.
Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir.
Özetle, bağımsız değişken sebeptir. Çünkü bir tepkinin ortaya çıkmasına sebep olur. Bağımlı değişken ise sonuçtur. Bağımsız değişkenden etkilenir.
İSTATİSTİKSEL YÖNTEM: Psikoloji biliminin matematikten faydalanarak geliştirdiği bir yöntemdir. Bu yöntem kendi içinde çeşitlilik gösterir. Testlerin uygulamaları ya da yapılan deneylerden elde edilen verilerin geçerli olup olmadığını tahmin etmek için mutlaka bu yönteme başvurmak gerekir.
BETİMSEL YÖNTEM: Psikolojide gerçekleştirilen araştırmaların büyük kısmını oluşturur. İncelenen objenin bir tasviri yapılır. Bu yöntemle elde edilen bulgular sayısal, yazılı veya sözlü olmak üzere üç şekilde ifade edilir.
A ) GÖZLEM YÖNTEMİ: Betimsel yöntemin ilkidir. Doğayı duyu organları ile açıklamaktır.
Doğal Gözlem: Bütün bilimlerin kullandığı en eski yöntemlerden biridir. Bu yöntemde araştırıcı olaylara müdahale etmez, sadece inceler.
Sistematik Gözlem: Daha çok sosyolog ve antropologlar tarafından kullanılır. Araştırıcı, inceleyeceği yöntemleri kendi belirler, aktiftir.
Katılımlı Gözlem: Bu yöntemle araştırıcı incelemeyi, gözlemlemeyi düşündüğü topluluğun içine girer. Onlarla yaşar, onların örf, adetlerine uyar. Katılımlı gözlemde ne kadar fazla duyu organı kullanılırsa o kadar sağlıklı sonuç alınır.
Gözlemde kullanılan yöntemler:
Reaktif ölçümler: gözlenen bireyler, organizmalar, kim tarafından, nasıl gözlendiklerinin farkındadırlar. Araştırıcı denekleri istediği gibi inceleyebilmektedir. Gözlenen deneklerin gözlendiklerinin farkında olmaları araştırma sonucuna olumsuz tesir edebilir. Çünkü gözlendiğinin farkında olan deneklerin davranışlarında doğallıktan uzaklaşmalar görülebilmektedir.
Non-Reaktif ölçümler: Gözlenen organizmalar, gözlendiklerinin farkında değillerdir.
B ) ANKETLER: Çok yaygın şekilde kullanılan ölçüm araçlarıdır. Uygulanması, kullanılması hiç de kolay olmayan, uzmanlık gerektiren bir iştir. Daha çok alan çalışmalarında kullanılır.
C ) MÜLAKAT: Psikolojide kullanılan eski yöntemlerdendir. Mülakatı yapanın uzman olması gerekir. Klinik psikoloji ve danışmanlık psikolojisinde kullanılır.
D ) TESTLER: Psikolojide kullanılan en geçerli ölçüm araçlarıdır. Objektif ve subjektif olmak üzere ikiye ayrılır. Testler genellikle belirli özellikler, davranışlar için kullanılır. Genel yetenek, ideolojiler, inançlar vb. gibi. Testlerden elde edilen bilgilerin bilimsel bir değer arz etmesi için şu iki kriter gereklidir: geçerli ve güvenilir olması. Testin geçerliliği, ölçmeyi amaçladığı objeyi ne kadar ölçebildiğidir. Güvenirliği ise değişiklzamanlarda aynı sonuçları vermesi, tutarlı olmasıdır.
Vak’a İncelemesi:
Biyografiler: Yardımcı olarak kullanılsalar bile fazla geçerlilikleri yoktur. Hatıra defteri vb.
KLİNİK YÖNTEM: Betimsel yöntemin içindedir. Anormal davranışlar gösteren kişiler uygulanır.
DENEYSEL YÖNTEM (LABORATUAR)
Bütün bilimlerin ortak yöntemidir. Bu yöntemi kullanan araştırıcı aşağıdaki hususları düzenler:
İncelenen objeyi kendi tanımlar ve yönetir.
Araştırmada bazı şartları sabit tutar, bazılarını da değiştirir.
Değişkenlerin, obje üzerindeki etkilerini saptar.
Bu yöntemle araştırma yapmak için en az iki değişkene ihtiyaç vardır: bağımlı ve bağımsız değişken.
Değişken: Gözlemden gözleme farklı değerler alabilen objeye denir. Bilimsel bir araştırmada bağımlı ve bağımsız değişken arasındaki ilişki incelenir. Bilimsel bir deney için en az iki değişken olmak zorundadır.
Bağımsız Değişken: Araştırıcının kontrolü altındaki değişkendir.
Bağımlı Değişken: Bağımsız değişkenden etkilenen değişkendir.
Özetle, bağımsız değişken sebeptir. Çünkü bir tepkinin ortaya çıkmasına sebep olur. Bağımlı değişken ise sonuçtur. Bağımsız değişkenden etkilenir.
İSTATİSTİKSEL YÖNTEM: Psikoloji biliminin matematikten faydalanarak geliştirdiği bir yöntemdir. Bu yöntem kendi içinde çeşitlilik gösterir. Testlerin uygulamaları ya da yapılan deneylerden elde edilen verilerin geçerli olup olmadığını tahmin etmek için mutlaka bu yönteme başvurmak gerekir.
EmojilerEmojiler